Έθιμα Ταφής – Hannah Kent

 Υπάρχει σύγχρονη λογοτεχνία υψηλών προδιαγραφών που συγκινεί τον αναγνώστη;

Αν η λογοτεχνία είναι αυτό που είχαν πει ο T. S. Eliot δηλαδή η αποτύπωση του αίματος σε μελάνι και ο Ezra Pound «Η μεγάλη λογοτεχνία είναι απλά γλώσσα φορτισμένη με νόημα στον ύψιστο βαθμό.» τότε μπροστά μας έχουμε έχουμε ένα αριστούργημα της σύγχρονης λογοτεχνίας.

Η Άγκνες ύστερα από τον φόνο του εραστή της Νάταν Κέτιλσον στη Βόρεια Ισλανδία το 1828, καταδικάζεται σε θάνατο. Μέχρι όμως να έρθει η μέρα της εκτέλεσης της, εκτίει την ποινή της σ’ ένα υποστατικό φτωχών αγροτών, οι οποίοι την αντιμετωπίζουν ως πράγμα. Συμπαραστάτης της από την αρχή είναι ο νεαρός ιεροδιάκονος Τότι, του οποίου του αφηγείται όλο το χρονικό της σχέσης της με τον Νάταν αλλά και τη μέρα του φονικού.  Οι χωρικοί, όπως και η οικογένεια που τη φιλοξενεί στην αρχή την αντιμετωπίζουν εχθρικά ως φόνισσα και ως μάγισσα. Στην πορεία και γνωρίζοντας καλύτερα την Άγκνες, η στάση τους μαλακώνει.

Η ιστορία εκτυλίσσεται πάνω στον πιο αρχέγονο φόβο των ανθρώπων, εκεί που η ζωή συναντά τον θάνατο. Αρθρώνονται έτσι μέσα στο μυθιστόρημα δυο διαφορετικοί, αντίθετοι κόσμοι που όμως τελικά καταφέρνουν να συνυπάρξουν. Από τη μία μια μελλοθάνατη κατάδικος η οποία πρέπει να αποδεχτεί το πεπρωμένο της, ενώ η ζωή γύρω της συνεχίζεται. Από την άλλη, οι χωρικοί που βλέποντας την Αγκνες δεν αντικρίζουν έναν άνθρωπο εν ζωή, αλλά έναν μελλοθάνατο. Σαν η μελλοντική της κατάσταση να έχει σβήσει τη ζωή ήδη από το παρόν.

Τα Έθιμα Ταφής αποτελούν ένα μυθιστόρημα βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα και πρόσωπα. Ως εκ τούτου μέσα από το Έθιμα Ταφής μπορούμε να αντλήσουμε πολλά ηθογραφικά στοιχεία. Περιγράφεται όλο το περιβάλλον που εκτυλίσσεται η ιστορία και έτσι έχουμε μια εικόνα για την Ισλανδία του 19ου αιώνα, την αγροτική ζωή και γενικότερα τα ήθη των αγροτών.  Τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα είναι υπαρκτά.

H Άγκνες Μάγκνουσντότιρ είναι η τελευταία κατάδικος σε θάνατο στην Ισλανδία. Ενώ οι θρύλοι, τα αρχεία και τα ιστορικά τεκμήρια της εποχής την ανέφεραν ως «μάγισσα» και ως «φόνισσα» η Hannah Kent  γράφει στον επίλογο της  «το μυθιστόρημα ετούτο γράφτηκε για να αποτυπώσει μια πιο διφορούμενη εικόνα αυτής της γυναίκας.» Και το καταφέρνει. Παρά το γεγονός πως η έκβαση της ιστορίας είναι γνωστή και άρα δεν υπάρχει το στοιχείο της αγωνίας που ποντάρουν οι περισσότεροι συγγραφείς, καταφέρνει και παρασέρνει τον αναγνώστη μέσα στην ιστορία της Άγκνες μέχρι την ύστατη μέρα.  Σε αυτό, φυσικά, συμβάλλουν κατά τη γνώμη μου δυο πράγματα. Πρώτον, η γραφή της συγγραφέως και δεύτερον η πολυδιάστατη αφήγηση που αρθρώνεται το κείμενο. Γλαφυρές περιγραφές εναλλάσσονται με πρωτοπρόσωπη αφήγηση δίνοντας έτσι τη δυνατότητα να μάθουμε τις σκέψεις των ίδιων των ηρώων, τη δική τους οπτική για τα γεγονότα.

Εμένα μου άρεσε το μυθιστόρημα. Όταν θα κάνω τη λίστα με τα αγαπημένα μου σύγχρονα έργα, το συγκεκριμένο κείμενο θα είναι μέσα και ενδεχομένως σε μία από τις δυο πρώτες θέσεις. Εξαιρετικό, πραγματικά. Κάτι αρνητικό δεν έχω να γράψω.

Καλή ανάγνωση για όσες/όσους πρόκειται να το διαβάσετε.
Άφηστε και την άποψη σας αν θέλετε.

♦Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ίκαρος σε μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου

---

ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΙΣΛΑΝΔΙΑ, ΤΟ 1829, η Άγκνες Μάγκνουσντότιρ καταδικάζεται σε θάνατο για τη συμμετοχή της στη βίαιη δολοφονία του εραστή της. Με απόφαση του Νομαρχιακού Επιτρόπου Μπγιορν Μπλόνταλ περνάει τους τελευταίους μήνες της ζωής της στο αγρόκτημα του Νομαρχιακού Υπαλλήλου Γιον Γιόνσον, στο ίδιο σπίτι με τη γυναίκα του και τις δυο τους κόρες. Τρομοκρατημένη από την παρουσία μιας φόνισσας η οικογένεια αποφεύγει κάθε επαφή με την Άγκνες. Μόνον ο Τότι, ο νεαρός ιεροδιάκονος εφημέριος, διορισμένος πνευματικός της, προσπαθεί να την στηρίξει και να την συντροφέψει ως το τέλος. Καθώς οι βδομάδες περνούν, η δύσκολη αγροτική ζωή αναγκάζει τα μέλη της οικογένειας να δουλέψουν πλάι πλάι με την Άγκνες. Η ιστορία της ξεδιπλώνεται σιγά σιγά και τόσο το ζευγάρι, όσο και οι δυο κόρες του, συνειδητοποιούν με φρίκη ότι η πραγματικότητα δεν είναι αυτή που νόμιζαν.